Genealogische geschiedenis van het dorp Zuidland
1844 - 1927 (82 jaar)
| Naam | Jacob Bajema | |
| Titel | Ds | |
| Geboorte | 28 jun 1844 | Warns  [1] |
| Geslacht | Mannelijk | |
| Beroep | 1886-1887 | Zuidland [2] |
| Predikant. Jacobus Jans Bajema werd geboren op 26 juni 1844 in Warns, Friesland, en overleed op 11 januari 1927 in Laren aan griep. Hij is de zoon van Jacob Jans Bajema en Bauk Ruuds Visser. Hij trouwde met Jantje (Annes) Bajema op 24 oktober 1879 in Koudum. Zijn vrouw werd geboren op 8 oktober 1856 in Warns en was de dochter van Anne Roelofs Bajema en Klaaske Jacobs Hollander. Zij overleed op 22 januari 1930, net als haar man in Laren. Hun kinderen waren Klaaske (geboren op 17 oktober 1880), Boukje (geboren op 14 augustus 1883 in Utrecht en overleden op 21 juni 1886 in Zuidland) en Antje (geboren op 2 juni 1886 in Zuidland en overleden op 23 januari 1962). Ds. Bajema kwam, nadat er op 14 predikanten een beroep was uitgebracht, op 16 mei 1886 naar Zuidland vanuit Ermelo, waar hij op 3 februari 1884 was begonnen als predikant. In 1887 leidde hij hier de plaatselijke afscheiding in en bleef tot 30 september 1888 aan de nieuw opgerichte Gereformeerde Kerk van Zuidland verbonden. Na zijn periode in Zuidland werd Bajema predikant in Sneek. Daar werd hij ernstig ziek, zo ziek dat hij emeritaat aanvroeg en kreeg. Na vijf jaar, in 1896, was hij echter weer voldoende hersteld en werd hij predikant in Randwijk en Heteren. In 1899 ging hij aan de slag in Epe en in 1905 werd hij predikant in Oostzaan. Op 16 mei 1915 ging hij definitief met emeritaat. Ds. Bajema werd in Zuidland bevestigd door Ds. Vlug uit Barendrecht met de tekst uit Handelingen 10:6b: “Deze zal u zeggen wat gij doen moet”. De intredetekst van de predikant was 1 Tess. 5:25: “Broeders bidt voor ons”. Hij was geen vlot redenaar, maar zijn taak als predikant nam hij serieus. Met zijn vrome levenswandel en vriendelijkheid won hij de harten van de mensen. Hij zag er niet tegenop om twee uur te lopen naar een zieke die op haar sterfbed lag om haar te troosten met de rijkdom van het evangelie, zelfs als zij geen lid van de kerkelijke gemeente was. Ds. Bajema deed hetzelfde als indertijd ds. Versprille als hij naar de kerk ging. Hij wekte de leden van de gemeente, die op de hoeken van de straten hun tijd stonden te verdoen met allerlei gepraat, op om met hem mee te gaan naar de prediking van het Woord van God. Soms wenkte hij met de hoed om te komen en niemand weigerde dat. Bajema had een groot aandeel in de totstandkoming van de Christelijke school in Zuidland. Een nog belangrijkere erfenis voor het dorp was dat hij de gemeente naar een afscheiding leidde, door op 14 februari 1887 de Reglementen van het Synodale bestuur uit 1816 te verwerpen en weer de kerkordening van 1618/1619 te gaan volgen. Hij deed dit met instemming van velen in de kerkenraad, de kerkmeesters, de notabelen, het kiescollege en velen uit de kerkelijke gemeenschap. Doordat er verschil van mening ontstond van wie het kerkgebouw en de bezittingen van de kerk waren, wilden beide groepen (de ‘dolerenden’ of gereformeerden, en de ‘achterblijvende’ hervormden) zich het kerkgebouw en de bezittingen toe-eigenen. Ds. Bajema dacht ‘wie het eerst komt die het eerst maalt’, zo blijkt uit het volgende stukje in dagblad “Nieuws van de dag”, van 1 maart 1887: “Te Zuidland, zoo bericht men ons van daar, geschiedde de afscheiding van de Synode met zeldzame eenstemmigheid, 't Optreden der ringpredikanten wordt er stelselmatig belet, doordien Ds. Bajema reeds een half uur vóór 't begin der godsdienstoefening op den kansel staat. Zoodra dan de vreemde predikant verschijnt, wordt psalmgezang aangeheven om aan te duiden, dat men reeds begonnen is. Ds. Bajema gaat dan ongestoord zijn gang”. Een gerechtelijke uitspraak moest eraan te pas komen om het kerkgebouw en de bezittingen aan de hervormden toe te wijzen. De dolerenden moesten op 18 december 1888 alles teruggeven. De marechaussee was al vanaf 29 maart 1888 in Zuidland aanwezig om de partijen uit elkaar te houden en was hierna extra alert op rellen. Op 26 december 1888 werd zelfs de staat van beleg afgekondigd voor Zuidland, nadat er ernstige rellen waren uitgebroken tussen jongeren en de marechaussee. De verstandhouding tussen de hervormden en dolerenden was tot een dieptepunt gedaald. Naderhand bleek dat de rellen weinig met de hervormde en gereformeerde twisten te maken hadden, maar meer met baldadigheid van de jeugd en drank. De ledentallen van hervormden en gereformeerden verhielden zich toen als 1: 3. En hoewel de rellen van 1888 uiteindelijk weinig met geloofstwisten te maken hadden maar meer met de verdeling van de kerkelijke gelden en bezittingen, waren de verhoudingen in het dorp voor zeer lange tijd ernstig vertroebeld. Het is in dit overzicht van de predikanten niet reëel om alles op een rijtje te zetten. Een overzicht van de gebeurtenissen rondom de Doleantie in Zuidland is na te lezen in de notulen van de diverse vergaderingen van de kerkenraden van de Hervormde en Gereformeerde kerk. In het boekje “Zuidland, dorp uit het niet”, geschreven door S. de Hoog, staat ook het een en ander over de Doleantie beschreven, net als in het boekje “100 jaar Gereformeerde Kerk van Zuidland”, geschreven door P. Buis. Verder staat veel informatie in de boekjes “Aantekeningen van allerlei aard 1889” en “Kerkelijke kroniek der gemeente”, beide geschreven door Johannes de Graaff en verkrijgbaar bij de Historische Vereniging Zuytlant. Wel moet gezegd worden dat De Graaff vrij radicaal (of gekleurd) was in zijn opvattingen over de hervormden. Ds. Bajema gaf in al zijn volgende kerkgemeenten een aanzet tot reformatie of bouwde hierop verder. Onderstaande beroepen werden uitgebracht: In augustus 1889 ds. W. Oudegeest uit Vlijmen. In oktober 1889 ds. J.L. Fortuyn Drooglever uit Neede. En in februari 1890 ds. J.W. de Vries uit Geervliet die het aanneemt | ||
| Beroep | 1880-1902 | Zuidland |
| Predikant | ||
| Overlijden | 11 jan 1927 | Laren |
| Persoon-ID | I2454 | Zuidland Genealogie |
| Laatst gewijzigd op | 12 jul 2024 | |
| Vader | Jan Jacobs Bajema, geb. 27 apr 1816, Mirns en Bakhuizen ovl. 9 mrt 1880, Sneek (Leeftijd 63 jaar) | |
| Moeder | Bauk Ruurds Visser, ged. 11 aug 1810, Hemelum ovl. 6 dec 1875, Baarderadeel (Leeftijd ~ 65 jaar) | |
| Huwelijk | 11 nov 1842 | Hemelum [3] |
| Gezins-ID | F6821 | Gezinsblad | Familiekaart |
| Gezin | Jantje Bajema, geb. 8 okt 1856, Warns ovl. 22 jan 1930, Laren (Leeftijd 73 jaar) | |||||||||
| Huwelijk | 24 okt 1879 | Hemelumer Oldeferd [4] |
||||||||
| Woonadres | 1880-1902 | Zuidland, Ring 10 [5] |
||||||||
| Aantekeningen |
|
|||||||||
| Kinderen |
|
|||||||||
| Gezins-ID | F1004 | Gezinsblad | Familiekaart | ||||||||
| Laatst gewijzigd op | 12 jul 2024 | |||||||||
| Foto's | | Bajema, Jacob (I2454) Predikant |
 | Verhalen en Foto's uit de Stamboom van Zuidland Deze persoon komt voor in een verhaal in het boek Verhalen en Foto's uit de Stamboom van Zuidland. Het boek is te koop via www.wonka.nl of via een email info@stamboomvanzuidland.nl |
| Krantenartikelen |  | Ds Bajema spreekt in Leiden |
 | Ds J. Bajema voorgedragen bij Zoetermeer en Zegwaard. | |
 | Ds Bajema accepteert roeping in Zuidland (1886) Ziiidland , 23 Maart . Juist twee jaren na het vertrek van onzen vorigen predikant , den heer W . de Lange , mocht deze gemeente het verblijdende bericht ontvangen , dat de heer I . Bajema , predikant te Ermeloo, ( prov . Gelderland ), het beroep naar hier heeft aangenomen . De gemeente zij geluk gewenscht , dat zij weldra weder in het bezit van een eigen herder en leeraar zal zijn gesteld , met wiens godsdienstige leerstellingen zij voorzeker zal kunnen sympathi - seeren . | |
 | Ds Bajema houdt intreerede (1886) Zuidland , 15 Mei . Morgen namiddag 2 ure zal de tot ons gekomen predikant , de heer I. Bajema , zijn intreerede houden . Na eene vacature van ruim twee jaren , mogen wij ons dus verheugen in een eigen herder en leeraar , die de orthodoxe richting is toegedaan . | |
 | Feestelijke opening School met den Bijbel (1887) 5 Febr . De kort geleden alhier opgerichte school met den bijbel werd heden geopend . Des voormiddags werd zij door onzen geachten predikant, den heer J . Bajema als voorzitter der schoolcommissie, in het kerkgebouw plechtig aan hare bestemming gewijd, naar aanleiding van het - geen men opgeteekend vindt in Markus 10 , vers 14 : w Laat de kiuderkens tot mij komen ". Des namiddags werd iu de school het feest voort - gezet , eerstens door eene toespraak van voor - melden voorzitter , daarna door eene rede van het hoofd der Christelijke School te Brielle, die den benoemden hoofdonderwijzer , den heer R. Hajer, bij ouders en kinderen inleidde, vervolgens door eene toespraak van den hoofdonderwijzer zelf, waarbij Z.Ed . zich in de liefde en de gunst der gemeente aanbeval, waarna nog een kort verslag volgde, van hetgeen aanleiding had gegeven, dat ook in deze gemeente zulk een e school is verrezen . Een en ander werd met gezang afgewisseld en ten slotte met een woord van dank door den voorzitter gesloten . De plechtigheden, zoowel in de kerk als in de school werden door een zeer groote schare bijgewoond ; dus wel een bewijs, dat velen sympathiseeren met de oprichting van die school. | |
 | Provisioneel geschorste herder en leeraar Ds . J . Bajema (1887) 21 Febr . Onze provisioneel geschorste herder en leeraar Ds . J . Bajema , trad gisteren als naar gewoonte voor zijne gemeente op ; zoowel des voor - als des namiddags bevond zich eene zeer talryke schare , onder zijn gehoor, dus wel een bewijs , hoezeer zyn Evangelie-prediking , door de ge - meente gewaardeerd wordt . De consulent Ds . A . J . C . van Dick van Simonshaven , kwam des namiddags even zien, of hy zyne roeping , waartoe hy door het klassi - kaal bestuur was aangewezen, in de kerk vervullen kon ; toen by echter den predikstoel bezet vond , keerde hy onmiddellijk terug. De rust is geen oogenblik in de gemeente verstoord geworden . | |
 | Rumoer in de Kerk (1887) 25 Febr . Als vervolg op het eerste bericht omtrent het feit , dat hier 14 Febr . jl. voldongen werd , kan nog gemeld worden , dat de doleerenden de ingangen van kerk en consistorie-kamer behoorlijk verzekerd hebben tegen een mogelijke overrompeling van den vijand . Ook gedurende de en vóór de godsdienstoefening worden de maatregelen zóó genomen, dat de gezonden ringpredikant noch op stoel , noch aan het woord kan komen; de godsdienstoefeningen beginnen een half uur vóór den gewonen tijd, — de deuren worden niet geopend, voor ds Bajema en zijne kerkeraadsleden hunne plaatsen hebben ingenomen — gedurende den dienst houdt een vertrouwdpersoon ( LI . Zondag een der kerkmeesters ) geposteerd aan of bij den ingang , een oogje in ' t zeil en geeft ds. Bajema door een teeken te kennen , wanneer de gezonden ringpredikant komt ; onmiddellijk volgt dan psalmgezang . De voorzanger, de heer J. van Toledo , heeft aan ds. Bajema te kennen gegeven , dat hij onder de tegenwoordige omstandigheden niet als zoodanig wenscht te fungeeren , omdat hij het beslag op de kerkelijke goederen als onwettig beschouwt . Naar wij vernemen , zijn de leden van den kerkeraad ( ouderlingen en diakenen ) heden provisioneel geschorst bij besluit van het classikaal bestuur van gisteren , 24 Febr . Vermeldenswaardig is de eenstemmingheid , waar - mee het afscheidingsbesluit is genomen : kerke - raadsledeu , kerkmeesters en notabelen zijn allen zonder een enkele uitzondering met de beweging meegegaan . Slechts een enkele notabel had aan - vankelijk bezwaren , maur die zijn , als men althans de anecdote , die daaromtrent de ronde doet , als waar mag aamitmeu , op bijzouder curieuze wijze weggenomen . ========== Mijnheer de Redacteur I Met verwondering nam ik keunis van het plaatselijk bericht uit deze gemeenle , voorkomende in uwe courant van 24 dezer . Daarin toch wordt de talrijke opkomst ter kerke op j . I . Zondag toe - geschieven aan de waardeering , die de Heer Bajema , geschorst predikant alhier , bij de gemeente ondervond . Zonder nu in dezen te willen beslissen , of die waardeering werkelijk zoo groot is , geloof ik toch als zeker te inog;ii aannemen , dat men die schare van menschen , die zich 1 . 1 . Zondag in ' t kerkge - bouw bevonden , niet allen als aanhangers der leer en der handelingen van Ds . Bajema mag aanmerken , maar voor een zeer groot gedeelte als nieuwsgierigen . Immers , van uit de omliggende plaatsen waren velen overgekomen , meer om te zien of er ook iels buitengewoons gebeuren zou , dan wel om te genieten van het zaligmakend woord des Heeren Bajema . Het is alleen om hen , die niet van nabij met den toestand op kerkelijk gebied in deze gemeente bekend zijn , beter iu te lichten , dat ik besloot het bovenstaande door middel van Uwe courant ter kennis van het publiek te brengen . Ontvang , mijnheer de Bedacteur , voor de opname dezer regelen , mijnen hartelijkeu dank . Zuidland , 25 Feb . 1887 . | |
 | Ds Bajema verlaat Zuidland wellicht alweer // schoolreisje / Vlekkenziekte varkens (1888) 9 10 Aug . Naar men algemeen en uit een goede bron verneemt , is het zoo goed als zeker , dat de Heer J . Bajema alhier bet beroep als predikant bij de doleerende kerk te Sneek zal aannemen . Aanstaanden Zondag zal de beslissing den volke bekend worden gemaakt . Door dit vertrek verbetert er de toestand van de doleerenden niet op. ======= Verneemt men tegenwoordig veel van reistochtjes , welke door de onderwijzers met eenigen hunner leerlingen ondernomen worden, ook alhierdeed onze geachte hoofdonderwijzer , de heer J.C . de Hondt, met een vijftal zijner discipelen een zoodanig reisje , dat uitstekend van stapel is geloopen . Te Amsterdam werd Artis, net Panopticum , het Museum , het Vuudblspark enz . bezocht.In Den Haag ging men naar het Mauritshuis , ver - toefde aan het strand te Scheveningen , en keerdeover Rotterdam weder huiswaarts , de jonge liedenopgetogen over al het scboone en leerzame datzij op hun driedaagsch tochtje badden genoten . Het weder schijnt eindelijk tot eene ver - andering te zijn gekomen , na onnoemelijk veelschade te hebben aangericht . De besmettelijke vlekziekte bij de varkensschijnt zich gelukkig niet uit te breiden ; tweezijn er aan gestorven . | |
 | Gemeentenieuws / Landbouwnieuws / Ds Bajema verlaat Zuidland (1888) 14 Sept . De den Raad aangeboden begrooting , voor het dienstjaar 1889 , bedraagt : In ontvangst . . f 12193.42 5 In uitgaaf . . . f12193 42 3 Batig slot dus Nihil . De uitgaven voor onderwijs zijn geraamd op f4605 , en voor het armwezen op f 1000 . — Naar men verneemt , zal de doleerende predikant , de Heer J . Bajema , ( die bet beroep naar de doleerende gemeente te Sneek heeft aangenomen ) den 30sten dezer zyn afscheidsrede voor de do - leerenden alhier houden . — Nu de oogsttijd zyn einde nadert , is het mogelijk , een overzicht te leveren van de ver - moedelijke uitkomst . Het koolzaad heeft een middelmatig beschot gegeven . De gerst bleef beneden het middelmatige . De tarwe gaf over het geheel nog al stroo , maar het graan in kwaliteit en kwantiteit on - voldoende is . Erwten en haver hebben een goed gewas ge - geven ; ook de paardenboouen zijn vrij goed geladen . Het vlas heeft eerst door te veel droogte , en later door te veel regen , veel geleden , waardoor het gewas zich ongunstig liet aanzien , welk ver - moeden bevestigd wordt door genomen proeven , nadat het vlas de zomerbewerking heeft ondergaan . De vroege aardappelen zijn meest omgeploegd , wijl zij de kosten van rooien niet konden op - brengen . De andere soorten waren meest klein van stuk , en ook nog gedeeltelijk zonder kruim ; alleen de late soorten , zooals : jammen , champignons en andere , waarop de ziekte minder vat heeft , zullen smakelijke aardappelen geven | |
 | Ds Bajema vertrekt naar Sneek (1888) Gepasseerden Zondag , den 30 September jl ., heeft de doleerende predikant , de heer J . Bajema alhier , afscheid van zijn volgelingen genomen , en is den volgenden dag met zijn gezin vertrokken naar Sneek , om aldaar bij de doleerenden het predikant te vervullen . Twee jaren en ruim vier maanden vertoefde hij in deze gemeente . In afwachting van het Kerkelijk Proces , waarvoor eindelijk , op aanstaanden Zaterdag 6 dezer , de pleidooien door de Heeren advocaten voor de Rotterdamsche rechtbank zullen gehouden warden , is de pastorie , bestemd voor de predikanten der Nederduitsch Hervormde Kerk voorloopig betrok - ken door den kerkmeester der doleerenden , deu heer G . van Velthuijzen . |
| Bronnen |
|
Historische Vereniging Zuytlant
Zuidland Ons Dorp (Teun Kweekel)
Molen De Arend
Oude foto's, verhalen en andere documentatie zijn onmisbaar in het behouden van het Zuidlands genealogisch erfgoed. Neem contact op en help ons het Zuidland van vroeger te reconstrueren en te behouden voor de toekomst.
